“Нас некалькі сотняў”. Хто з апазіцыі будзе змагацца за крэсла дэпутата?

Выбары ў ніжнюю палату беларускага парламента пройдуць 11 верасня. За крэсла дэпутата шостага склікання будзе змагацца значная частка апазіцыйных сіл — больш за дзвесце чалавек. Пра колькасць вылучэнцаў і з мэтай удзелу ў выбарчай кампаніі парталу TUT.BY распавялі экс-кандыдаты ў прэзідэнты Таццяна Караткевіч, Уладзімір Някляеў, Віталь Рымашэўскі, а таксама Сяргей Калякін (СМ), Леў Марголін (АГП), Ірына Вештард (БСДП) і Зьміцер Салошкін (БНФ).

Апазіцыйныя палітыкі не маюць ілюзій наконт выбараў у Палату прадстаўнікоў. З змен — толькі адмова ад парога яўкі ў 50 працэнтаў і абяцанне кіраўніка ЦВК Лідзіі Ярмошынай, што члены камісій не будуць засланяць сталы для падліку галасоў. Ні адзін з апытаных палітыкаў не верыць у справядлівае галасаванне, на гэта, паводле іх словаў, улады пакуль не гатовыя. Калі КХП-БНФ Зянона Пазьняка традыцыйна ігнаруе выбарчыя кампаніі, многія апазіцыйныя сілы гатовыя да ўдзелу ў выбарах — для данясення грамадскасці альтэрнатыўнай пазіцыі і папаўнення сваіх шэрагаў. Часткі з іх удалося аб’яднацца.

Правацэнтрысцкая кааліцыя (больш за 90 верагодных кандыдатаў)

Найбольшая колькасць прэтэндэнтаў на кандыдатаў у дэпутаты вылучае створаная ў лістападзе 2015 года правацэнтрысцкая кааліцыя. Яна складаецца з Аб’яднанай грамадзянскай партыі Анатоля Лябедзькі, руху Аляксандра Мілінкевіча «За Свабоду» і аргкамітэта па стварэнні партыі «Беларуская хрысціянская дэмакратыя» Паўла Севярынца, Віталя Рымашэўскага і Георгія Дзмітрука. Самі лідэры балатавацца не будуць, але прымуць актыўны ўдзел. Кааліцыя ўзгадніла спіс па 95 з 110 выбарчых акругаў. Сярод іх — Дзяніс Садоўскі, Вольга Кавалькова і Марына Хоміч, якія правялі акцыю з перадачай пустых кашалькоў у Мінэканомікі і савет міністраў.

— Канкураваць не будзем не толькі ўнутры кааліцыі, але і з прадстаўнікамі дэмакратычных сіл, — запэўніў TUT.BY Віталь Рымашэўскі (БХД). — Напрыклад, калі на адной з акругаў балатуецца моцны кандыдат Аляксей Янукевіч (старшыня партыі БНФ), то мы свайго туды ставіць не будзем. Усяго ад апазыцыі гатовыя ўдзельнічаць у выбарах некалькі сотняў чалавек.

Палітык сказаў, што кааліцыя плануе сабраць пасля выбараў Асамблею народных прадстаўнікоў — т. зв. народны парламент. Яго задача — грамадска ціск на ўладу і кантроль за ей.

Ад АГП у адзіным спісе лічацца каля 45 чалавек. Сярод іх — Вольга Маерава, удзельніца пікету ля расейскай амбасады ў падтрымку Надзеі Саўчанкі.

Намеснік старшыні партыі Леў Марголін пацвердзіў словы Рымашэўскага аб гатоўнасці ісці на кампраміс і супрацоўнічаць зь іншымі дэмакратычнымі сіламі.

— Магчыма, дзе-то яны здымуць у нашу карысць, дзе-то мы — у іх. Кансенсус мы дапускаем. Самоцели аб’яднацца няма, але па ключавых момантах супрацоўніцтва будзе, — сказаў ен.

Па словах Марголіна, дэмакратычныя сілы трапіць у парламент не разлічваюць, бо «ніякіх рэальных зменаў не адбылося». Ен нават гатовы ахвяраваць пэўнай сумай грошай і заключыць заклад, што ніякіх змен у параўнанні з мінулымі ў 2015 годзе прэзідэнцкімі выбарамі не адбудзецца.

Тым не менш, важна ўдзельнічаць у выбарах — так лягчэй сачыць за парушэннямі.

— Есць закон — камісіі фармуюцца пераважна з палітычных партый. Калі нас няма — можна сказаць, што парушэнняў няма. Не будзем удзельнічаць у выбарах — не зможам прэтэндаваць на камісіі, — лічыць Марголін.

Беларускі Народны Фронт (больш за 70)

Найстарэйшая апазыцыйная партыя Беларусі падрыхтавала на выбары асобны спіс прэтэндэнтаў у кандыдаты і будзе ўдзельнічаць у іх самастойна. У выбарчай кампаніі, сярод іншых, возьмуць удзел кіраўнік партыі Аляксей Янукевіч, а таксама два экс-кандыдата ў прэзідэнты Рыгор Кастусеў і Алесь Міхалевіч. Прыкладна 20 працэнтаў спісу складае моладзь.

Адказны сакратар БНФ Зміцер Салошкін пацвердзіў удзел у кампаніі больш за 70 членаў партыі і сказаў, што ў бліжэйшыя дні спіс будзе апублікаваны на афіцыйным сайце.

Суразмоўца удакладніў, што на актывістаў партыі аказваецца ціск:

— Есць выпадкі, калі нашым людзям ставяць пэўныя ўмовы на рабочых месцах, гутараць, каб яны не прымалі ўдзелу ў выбарах.

Салошкін пацвердзіў гатоўнасць супрацоўнічаць з правацэнтрысцкай кааліцыяй.

— Паміж нашымі кандыдатамі не будзе суперніцтва, — запэўніў ен. — У паасобных спісах праблем няма. Напрыклад, калі на адной з акругаў змагаюцца адзін пра ўладны і адзін апазыцыйны кандыдат, і першы не прыходзіць на дэбаты — іх адмяняюць. Калі ж ен не прыйдзе на дэбаты, а на гэтай акрузе два апазіцыйных кандыдаты, то яны адбудуцца. Нашы кандыдаты не будуць спрачацца на дэбатах паміж сабой, а раскажуць пра тое, што трэба мяняць у краіне. Калі мы паміж сабой дамовіліся — гэта больш эфектыўна, чым аб’яднанне дзеля аб’яднання.

Тым не менш, супрацоўнічаць у БНФ гатовыя не з усімі. Актывістаў кампаніі «Гавары праўду», як і правацэнтрысцкая кааліцыя, партыя лічыць чужой, не апазіцыйнай. Няма гатоўнасці да супрацоўніцтва са «Справядлівым светам» і іншымі левымі сіламі.

Беларуская партыя левых «Справядлівы свет» (больш за 60)

Экс-кандыдат у прэзідэнты і кіраўнік партыі Сяргей Калякін сказаў, што канчаткова спіс удзельнікаў выбарчай кампаніі будзе гатовы на запланаваным на сярэдзіну ліпеня з’ездзе. Пакуль можна казаць пра 63 партийцах. Прозвішчы палітык называць не стаў.

Для Справядлівага свету пытанне аб’яднання з іншымі палітычнымі сіламі актуальны, але гаворка ідзе толькі пра левых — аргкамітэтам па стварэнні жаночай партыі «Надзея», Партыяй працоўных і г. д.

— Ўзгодненая платформа ў левых сіл ужо есць. Калі ўлады будуць лічыць галасы несумленна — будзем вырашаць задачу павышэння вядомасці партыі, папулярызацыі сярод насельніцтва нашых ідэй па рэфармаванні краіны, — рэзюмаваў Калякін.

Беларуская сацыял-дэмакратычная Грамада (больш за 30)

Таксама пакуль асобны спіс для ўдзелу ў выбарах рыхтуюць сацыял-дэмакраты — у ім ужо больш за 30 членаў партыі.

Кіраўнік БСДП (Г) Ірына Вештард салідарная з калегамі па дэмакратычным лагеры — у сумленны падлік галасоў на выбарах веры няма.

— Але мы — палітычная партыя і ставім задачу працаваць з насельніцтвам, — сказала яна. — Нам важна, каб папоўніць колькасць членаў партыі.

На дадзены момант у выбарчай кампаніі гатовыя ўдзельнічаць больш за 30 чалавек. Найбольшы працэнт — у Брэсцкай вобласці. Прозвішчы Вештард пакуль назваць не пагадзілася. Хутка партыя правядзе з’езд — пасля яго можна будзе гаварыць больш канкрэтна.

— Хоць мы і ідзем на выбары асобным сьпісам, але размовы аб каардынацыі з дэмакратычнымі сіламі вядуцца, — заключыў палітык.

Кіраўнік менскай абласной арганізацыі БСДП (Г) Анатоль Юрэвіч сказаў, што партыя 30 кандыдатаў падрыхтаваць не зможа. Ен удакладніў, што сітуацыя з Вештард дайшла да таго, што «спонсары нас пробрасывают — падтрымкі няма».

— Людзі не верыць у кіраўніцтва партыі — там махінацыі паболей, чым у ЦВК — і на выбары не пойдуць, — лічыць ен.

«Гавары праўду» (больш за 30)

Экс-кандыдат у прэзідэнты Таццяна Караткевіч сказала, што пакуль рана дэталева гаварыць аб удзеле яе руху ў выбарах — яна рыхтуе правесці прэзентацыю 25 чэрвеня.

— Калі казаць пра гэта ў агульных рысах, то на сенняшні дзень больш за 30 нашых людзей гатовыя да ўдзелу ў кампаніі. Сярод іншых гэта Андрэй Дзмітрыеў (Дзяржынск), Таццяна Гутарава (Бабруйск), Іна Маненкова (Рэчыца). Па Мінску рыхтуем каля сямі кандыдатаў, — сказала палітык і ўдакладніла, што праца па падрыхтоўцы ўжо актыўна вядзецца.

Мэтай удзелу ў кампаніі Караткевіч ставіць дастукацца да тых людзей, якія хочуць пераменаў і дамагчыся паляпшэння выбарчага заканадаўства.

«За дзяржаўнасць і незалежнасць Беларусі»

Экс-кандыдат у прэзідэнты Уладзімір Някляеў заснаваў новае Рух на акцыі супраць размяшчэння ў нашай краіне расійскай авіябазы. Сузаснавальнікамі выступілі Станіслаў Шушкевіч, Святлана Алексіевіч, Мікалай Статкевіч, Генадзь Фядыніч і іншыя. У сакавіку бягучага года Міністэрства юстыцыі ў рэгістрацыі адмовіла.

На сенняшні дзень палітык пакуль не гатовы дакладна сказаць аб сваім удзеле ў маючай адбыцца парламенцкай кампаніі.

— Цяпер мы стараемся ўгаварыць правацэнтрысцкі блок і БНФ выступіць на выбарах адзінай камандай і робім гэта з паўгода — на жаль, прагрэсу ў гэтым пакуль няма, — панаракаў палітык. — Калі гэтага не адбудзецца, паўторыцца сітуацыя з якія прайшлі ў мінулым годзе прэзідэнцкімі выбарамі — поўны правал апазіцыі.

У дэмакратычнасць выбараў Някляеў не верыць, хоць гэта «магло б стаць першым сур’езным крокам да стварэння сапраўднага парламента, да палітычных і эканамічных рэформ».

Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу (ніжняя палата парламента) была ўтворана ў 1996 годзе па ініцыятыве Аляксандра Лукашэнкі. У верасні бягучага года будзе вызначаны яе шосты склад. Цяперашняя выбарчая кампанія — пятая па ліку. Першы скліканне быў сфармаваны з якія падтрымалі прэзідэнта дэпутатаў распушчанага Вярхоўнага Савета. Цяперашні скліканне ў складзе 110 дэпутатаў працуе з 2012 года. Яго старшыней з’яўляецца камуніст Уладзімір Андрэйчанка. Дэпутатам ППНС можа стаць грамадзянін Беларусі, які дасягнуў 21 года.

По материалам: TUT.BY