“Рукапашны бой, падрыў моста…”: што дзеці робяць у праваслаўных ваенна-патрыятычных лагерах

Беларускія дзеці з Віцебска, Талачына і Друцка, якія займаюцца ў беларускіх праваслаўных патрыятычных клубах, пабывалі ў лагеры пад Масквой. Заняткі з беларускімі школьнікамі праводзіў у тым ліку камандзір так званай дыверсійнай групы «Русич», якая ваявала на Данбасе на баку сепаратыстаў, — неанацыст Аляксей Мільчакоў. Вучэнні праходзілі з 6 па 9 мая ў Падмаскоўі.

Міністр унутраных спраў Ігар Шуневіч заявіў, што сітуацыя з удзелам беларускіх школьнікаў у ваенных вучэннях у Расіі правяраецца. Гэтым жа займаецца і Камітэт дзяржбяспекі. Падрабязнасцяў праверак пакуль няма. Затое ў канцы траўня Аляксей Мільчакоў прыехаў у Беларусь. Што ен рабіў у Гарадоцкім раене Віцебскай вобласці — невядома.

TUT.BY паспрабаваў разабрацца, што за клубы працуюць у Беларусі і навошта туды аддаюць нашых дзяцей. «Гэта проста гульня», — запэўніваюць у Гродзенскай дыяцэзіі.

Ваенна-патрыятычныя клубы сталі з’яўляцца ў Беларусі у пачатку 2000-х гадоў, якія дзейнічаюць у Віцебску, Мінску, Брэсце, Тураве, Беразіно, Магілеве, Гомелі, Полацку, Бабруйску. Больш за ўсе — пры Гродзенскай епархіі. Па дадзеных сайта Міжнароднай валанцерскай службы InformNapalm, у Гродзенскай вобласці налічваецца восем ваенна-патрыятычных клубаў, ва ўсей Беларусі — крыху больш за дваццаць.

— Непасрэдна пры Гродзенскай праваслаўнай епархіі створаны шэсць клубаў, чатыры з іх — у Гродне. Нараўне з рэлігійнай і ідэалагічнай працай інструктары з ліку супрацоўнікаў сілавых ведамстваў Беларусі праводзяць з дзецьмі заняткі па ваенна-прыкладной тэматыцы. Так, для іх, напрыклад, арганізуюцца палявыя выхады з мэтай практычнага авалодання метадамі вядзення агульнавайсковага бою. Таксама дзецям тлумачыцца прылада мастоў і перапраў, арганізацыя іх аховы і абароны, спосабы падрыву, а таксама адпрацоўваецца утойлівае перамяшчэнне дыверсійна-разведвальнай групы ў лесе з мэтай вызначэння сістэмы аховы мастоў і яе знішчэння, — распавядае рэдактар беларускага аддзела міжнароднай валанцерскай службы InformNapalm Дзяніс Івашын.

Падобнае навучанне, кажуць прадстаўнікі царквы, чым-то нагадвае папулярную і шырока распаўсюджаную ў Савецкім Саюзе гульню «Зарніца». Вось, маўляў, і праваслаўныя ваенна-патрыятычныя клубы — гэта своеасаблівая гульня для дзяцей. І, ужо вядома, будучых баевікоў тут не рыхтуюць. У клубаў есць свае духоўныя настаўнікі з ліку святароў, а таксама інструктары — прадстаўнікі сілавых структур: «Вайскоўцы і міліцыянты — як дзеючыя, так і якія выйшлі на пенсію», — кажа Івашын.

Аб тым, як праходзіць навучанне ў гэтых клубах і для чаго яны існуюць, а таксама ездзяць ці гродзенскія дзеці на зборы ў Расею, TUT.BY распавеў начальнік аддзела Гродзенскай епархіі па ўзаемадзеянні з Узброенымі сіламі Яўген Павельчук, які з’яўляецца адным з стваральнікаў клубаў у Гродна.

— Адразу хачу сказаць, што нам не за што апраўдвацца і мы не будзем гэта рабіць. І няма ніякай таямніцы, як функцыянуюць нашы клубы. Любы жадаючы можа прыйсці паглядзець на тое, чым займаюцца дзеці. Клубы працуюць пры школах. Клуб «Славяне» — пры школе № 39. Гродна, «Братэрства» — пры школе № 38. Клуб «Дружына» — у Шчучыне. І ў нас есць яшчэ новы клуб пры школе № 19 — «Ваявода». Есць яшчэ адзін — «Віцязь» — пры Уладзімірскай царквы, але трэніроўкі праходзяць у школе.

— Чаму столькі ўвагі надаецца ваеннай складніку?

— Гэта вельмі добрая форма работы для выхавання хлопчыкаў. Гэта тое, што іх прыцягвае і загартоўвае характар. Шмат дзяцей сядзяць каля камп’ютараў, ідэя ўзнікла, каб адарваць дзяцей ад віртуальнай рэальнасці. Першапачаткова клубы ствараліся для хлопчыкаў, але цяпер у нас есць і дзяўчынкі. Праўда, іх зусім няшмат. Ваенная форма заўседы дысцыплінуе і прыцягвае ўвагу, яна робіць хлопца больш адказным.

— Чым дзеці займаюцца ў клубах?

— Па-першае, ваеннае справа. Мы вучым тэорыю, гісторыю дзяржавы і ўсіх войнаў — ад самых старажытных да сеньняшніх дзен. Вучымся строевому кроку, зборцы-разборцы зброі — як гэта рабілі раней у школах на занятках па пачатковай ваеннай падрыхтоўцы. Цяпер, на жаль, нават макетаў зброі ў школах няма. У клубе — воінская дысцыпліна і падпарадкаванне. Для дзяцей гэта ўсе сур’езна і па-сапраўднаму, але мы-то ведаем, што гэта гульня. Хоць дзеці ў гэтую гульню гуляюць з поўнай аддачай. Наша форма навучання спрыяе згуртоўвання калектыву. Зараз вельмі многія дзеці, ды і дарослыя, раз’яднаныя. У клубах хлопчыкі пачынаюць мець зносіны, пазнаюць адзін аднаго, а потым з’яўляецца так званае клубнае братэрства. Нечаканым эфектам для нас стала тое, што дзеці пачалі сябраваць адзін з адным, нягледзячы на розніцу ва ўзросце. Аднаму можа быць 10 гадоў, а другому 16, але яны маюць зносіны на роўных. Есць у нас і настаўніцтва старэйшых над малодшымі.

Мы кантактуем з класнымі кіраўнікамі, настаўнікамі і псіхолагамі нашых падапечных. Калі дзіця што-то нарабіў, мы гэта адразу ведаем і сумесна са школай можам як-то вырашыць праблему. У клубе ствараецца такі мікраклімат, што дзіця, падстаўляючы сваіх братоў і сяброў нездавальняючымі паводзінамі або адзнакамі, ведае, што гэта дрэнна. Мы кантралюем вучобу — у канцы чвэрці хлопцы нясуць нам свае дневнички.

— А ваенная падрыхтоўка наколькі сур’езная для дзяцей?

— Самая элементарная — на ўзроўні пачатковай. У нас есць палявыя выхады, есць агульнафізічная падрыхтоўка і асновы рукапашнага бою. Тут нам дапамагаюць як дзеючыя афіцэры, так і вайскоўцы ў адстаўцы. Абавязковая частка — асновы праваслаўнай веры. Нават не праваслаўнай — агульнахрысціянскай. Мы працуем пры школах і не падзяляем дзяцей — бярэм усіх, але правілы для ўсіх аднолькавыя. У нас не зусім праграма нядзельнай школы, яна некалькі аблегчаная. Мы ўдзельнічаем у нядзельных набажэнствах, дапамагаем на царкоўных святах. Галоўнае, каб дзеці адчувалі, што яны патрэбныя грамадству і царквы. Цэнтральная складнік — патрыятычнае выхаванне. У ім можна выканаць словы Езуса: «Няма больш той любові, як калі хто пакладзе душу сваю за сяброў сваіх» (Евангелле ад Іаана). Гэта выраз найвышэйшай любові да бліжняга і да Радзімы. Таму царква займаецца ваенна-патрыятычным выхаваннем. Патрыятызм блізкі да вернасці, а вернасць — да веры. Пры гэтым мы нічога не насаждаем сілай, а толькі прапануем.

— Хочуць быць вашы выхаванцы далей ваеннымі?

— Далека не ўсе. У нас няма задачы, каб усе пайшлі ў ваенныя навучальныя ўстановы. Гэта пажадана, але не абавязкова. У каго-то здароўя няма, у каго-то іншы цікавасць. Не ўсіх можна паставіць у строй. Я б хацеў адзначыць: царква не стварае нейкія ваенізаваныя структуры. Яна рыхтуе грамадзян і да службы ў арміі ў якасці афіцэра ці салдата, і да службы ў іншых галінах. Галоўнае — мы хочам закласці маральна-маральны падмурак.

— А ці не здарыцца так, што вашыя выхаванцы будуць удзельнічаць у канфліктах, падобных да таго, што адбываецца цяпер на паўднева-усходзе Украіны?

— Калі нас абвінавачваюць у падтрымцы сепаратызму, мы заўседы кажам пра тое, што прывіваючы патрыятызм на аснове любові да радзімы, а не на нянавісці да іншых. Мы ніколі не будзем вучыць варожасці дзяцей. Для нас ні Расея не вораг, ні Польшча.

— Ні Украіна…

— Таксама. Гэта наша брацкая краіна. Хай там цяпер сур’езны канфлікт, але ў ім нельга стаць на якую-небудзь бок. Царква моліцца аб тым, каб там усе супакоілася і надышоў свет. Мы не супраць Расеі, Польшчы ці Украіны. Мы выхоўваем дзяцей у любові да Радзіме.

Што тычыцца ўдзелу дзяцей у лагерах у Расеі, то гарадзенскія хлопцы, па словах Яўгена Павельчука, у іх не ездзяць.

Праўда, нашы дзеці прымаюць удзел у першынствах Расіі «па рускай рукапашным баі» сярод праваслаўных ваенна-патрыятычных лагераў. Іх арганізуе навучальны цэнтр «Перасвет» пры Свята-Траецкай Сергіевай Лаўры пры садзейнічанні службы па абароне канстытуцыйнага ладу і барацьбе з тэрарызмам ФСБ і Цэнтра спецыяльнага прызначэння ФСБ РФ (ЦСП ФСБ).

На Гарадзеншчыне кожнае лета ладзіцца уласны палявы лагер, дзе хлопчыкі і дзяўчынкі жывуць у ваенных палатках і на практыцы спасцігаюць ваенную навуку выжывання. Лагер цалкам аўтаномны, тут ладзяцца засады, блокпасты, дзейнічае ўласная ахова і асобны распарадак дня.

Патрапіць у гэты лагер могуць толькі выхаванцы клубаў. Для іх гэта своеасаблівая гадовая практыка. Тут некаторыя здаюць пэўныя нарматывы на «чорны берэт» (своеасаблівы аналаг крапавага берэта). Хлопцы пераадольваюць дастаткова сур’езную паласу перашкод — 10 кіламетраў па перасечанай мясцовасці.

Што тычыцца фінансавання, то, па словах прадстаўніка царквы, клубы існуюць выключна на добраахвотныя ахвяраванні і дабрачынныя ўзносы бацькоў дзяцей.

«Гэта сур’езная справа для падрыхтаваных»

Мы вырашылі даведацца, ці легка трапіць у ваенна-патрыятычны клуб, і адправіліся ў якасці зацікаўленых бацькоў у Свята-Уладзімірскую царкву, дзе месціцца клуб «Віцязь».

Легенда такая: трэба прыбудаваць 12-гадовага падлетка. Прадстаўнік царквы ахвотна дзеліцца інфармацыяй:

— У канцы жніўня — пачатку верасня мы будзем аб’яўляць чарговы набор. Набіраем ахвотных, рыхтуем іх на працягу года — і ўжо пасля гэтай падрыхтоўкі дзеці могуць паехаць у наш лагер. Мы выязджаем на «голае месца», самі арганізуем блокпосты, дзяжурства, «начныя нападу», есць нават «дыверсанты». Удзел прымаюць прыкладна 150 чалавек. Гэта сур’езная справа для падрыхтаваных.

— А нам трэба плаціць якія-небудзь грошы?

— Удзел у клубе безкаштоўны, але ў нас есць дабрачынны ўзнос — просім па 100 тысяч у месяц. Грошы сыходзяць на матэрыяльна-тэхнічную базу нашага атрада. У нас есць супрацьгазы, навучальныя аўтаматы, «паветранкі», пісталеты…

Практычная падрыхтоўка ўключае ў сябе, напрыклад, штурм дома, вызначэнне шырыні ракі, асновы падрыву мастоў, пераадоленне розных перашкод. <…> Тры разы ў тыдзень у нас рукапашны бой — не танцы якія-небудзь, а практычныя заняткі. Іх вядуць два спецназаўца — усе коратка і ясна.

Статутны ўзрост у гэтым клубе — 12 гадоў. Праўда, кажа прадстаўнік царквы, што ў атрадзе есць і маладзейшыя дзеці — некалькі девятилетних хлопцаў. І расказвае «зацікаўленым бацькам»: ваенныя спецыялісты, паглядзеўшы відэа аднаго з палявых выхадаў дзяцей, сказалі, што дарослыя байцы ў іх так не трэніруюцца.

По материалам: TUT.BY